Kluczową sprawą mającą wpływ na przebieg porodu jest wybór odpowiedniej pozycji.
Pozycje, które nie obciążają organizmu matki i dziecka, ułatwiają akcję porodową i skracają czas porodu to pozycje wertykalne (w pionie).
Bardzo często zdarza się, że kobiety instynktownie przyjmują takie pozycje w porodzie, jeśli mają swobodę decydowania o sposobie rodzenia. Kiedy porody nie były jeszcze tak zmedykalizowane, a rodzące w większości rodziły w domach, to właśnie pozycje wertykalne były pierwszym wyborem pozycji porodowej.
Zobacz także: Co warto wiedzieć o aktywności fizycznej w ciąży?
Jakie znaczenie w porodzie ma grawitacja?
Siła grawitacji to bardzo duży sprzymierzeniec dla kobiety podczas porodu. Jeśli przyjmie ona pozycję wertykalną podczas pierwszego i drugiego okresu porodu, siła grawitacji „wykona” za nią część pracy. Pozycje wertykalne to pozycje, w których kobieta jest całkowicie lub częściowo spionizowana. Oznacza to, że klasyczna leżąca pozycja porodowa znana doskonale z opowiadań i powszechna masowo w kulturze, do takich pozycji nie należy. Plusem pozycji wertykalnych jest dodatkowo to, że większość z nich można bez problemu wykonać na łóżku porodowym, bądź przy wykorzystaniu prostych sprzętów, na przykład piłki gimnastycznej czy drabinki.
Niepodważalną zaletą pozycji wertykalnych jest fakt, iż dzięki sile grawitacji główka dziecka równomiernie uciska szyjkę macicy, powodując jej szybsze rozwieranie i skracanie. To samo napieranie dziecka na macicę powoduje częstsze i bardziej intensywne skurcze, dzięki czemu są one bardziej efektywne. W ten sposób poród może być krótszy i sprawniejszy. Co ważne, jeśli kanał rodny skierowany jest ku dołowi, umożliwia noworodkowi wykorzystanie ciężaru własnego ciała i włożenie mniej siły w przechodzenie przez kanał rodny. Oznacza to, że dziecko będzie mniej zmęczone porodem, a wszelkie niewielkie urazy mechaniczne będą rzadsze niż w pozycjach horyzontalnych (leżących na wznak). Jeszcze jednym ogromnym plusem przemawiającym na korzyść pozycji stojących jest fakt „uwolnienia” kości guzicznej. Dzięki temu iż ma swobodę ruchu, odgina się w końcowej fazie porodu do tyłu, dając zdecydowanie więcej miejsca przeciskającej się główce dziecka. W pozycji leżącej kość ta jest unieruchomiona, nie ma możliwości powiększenia przestrzeni wychodu dla rodzącego się noworodka.
Zobacz także: 4 okresy porodu - poznaj ich przebieg krok po kroku.
Jakie pozycje warto wybierać w pierwszym okresie porodu?
W pierwszym okresie porodu bardzo ważny jest ruch. Dzięki aktywności fizycznej zwiększa się ukrwienie łożyska, dzięki czemu dziecko jest lepiej dotlenione. Zmniejsza to ryzyko powikłań porodowych. Dzięki temu samemu dotlenieniu, zmniejsza się odczuwanie bólu przez rodzącą. Alternatywą dla maszerowania może być również stanie przy drabinkach i kołysanie biodrami. Ten delikatny ruch pomaga w odpowiednim wstawianiu się główki dziecka do kanału rodnego. W momencie skurczu, rodząca może wykonać przysiad przy drabince. Ważne jednak, by przysiad był wykonany na pełnych stopach – tylko dzięki temu mięśnie krocza rozluźniają się odpowiednio. Także pozycja siedząca na piłce gimnastycznej to świetny przykład pozycji wertykalnej. Jest prosta w wykonaniu i równie skuteczna. Ponadto nie męczy nóg. Wystarczy usiąść na piłce i kołysząc biodrami zataczać tak zwane ósemki.
Zobacz także: Współpraca z położną - dlaczego jest tak ważna w okresie okołoporodowym?
Jakie pozycje są polecane w drugim okresie porodu?
Gdy nastąpi już pełne rozwarcie, zmienia się charakter skurczy macicy. Instynktownie następuje faza parcia. Siła napierania główki na krocze jest duże, dlatego i w tym okresie porodu warto skorzystać z pozycji wertykalnych. Pozycje te niwelują nacisk pod nieodpowiednim kątem – dziecko dzięki sile ciężkości „prześlizguje” się przez kanał rodny. Szczególnie polecaną pozycją jest tu pozycja kuczna. Podczas skurczu w tej pozycji mięśnie krocza są rozluźnione, kość guziczna maksymalnie odgięta do tyłu. Gdy skurcz minie, należy wstać i rozluźnić mięśnie. Nieoceniona może tu okazać się pomoc osoby towarzyszącej. Także pozycja kolankowo-łokciowa to pozycja chętnie wybierana przez rodzące. Zwłaszcza kiedy odczuwają one większe dolegliwości z krzyżowego odcinka kręgosłupa, bądź też podczas szybko przebiegającego postępu porodu.
Alternatywą dla pozycji wertykalnych wymienionych wcześniej może być pozycja leżąca na boku. Polecana jest dla kobiet niemogących wykonać w pełni pozycji pionowej, ale chcących urodzić naturalnie, bądź dla kobiet zmęczonych trwającym porodem. Dzięki pozycji na boku kość guziczna nie jest uciśnięta, dając możliwość zwiększenia wymiarów końcowego odcinka kanału rodnego.
Pozycja do porodu to kluczowa sprawa, mająca fundamentalne znaczenie na jego przebieg. Chcąc usprawnić dziecku przechodzenie przez kanał rodny, a sobie oszczędzić zbędnego wysiłku rodząca powinna wybierać pozycje wertykalne.
Zobacz także: Dlaczego ważne jest odczuwanie bólu w porodzie?
