Immersja wodna podczas porodu i poród w wodzie – co powinnaś o nich wiedzieć?

Kiedy i jak można zastosować wodę podczas porodu?

Woda ma wiele pozytywnych właściwości przeciwbólowych i relaksacyjnych, które można wykorzystać podczas porodu. Hydroterapia powoduje reakcję ucisku na tkanki miękkie i wzrost ciśnienia śródbrzusznego, dodatkowo ułatwiając wydechy. Właściwości wody umożliwiają przesunięcie krwi z części żylnej obwodowej do serca. Wypór wody zapewnia rozluźnienie mięśni, co sprzyja ułatwionym ruchom i zmianom pozycji. Przekłada się to na zmniejszony ucisk macicy na kość krzyżową, co minimalizuje dolegliwości bólowe w dolnej części kręgosłupa. Nacisk wody na centralny układ nerwowy skutkuje obniżoną intensywnością skurczów. Dodatkowo woda umożliwia relaksację i rozluźnienie kobiecie rodzącej, stymulując produkcję endorfin.

Immersja wodna redukując napięcie mięśni i nerwów, wspomaga również rozwieranie się szyjki oraz zapewnia optymalne rozciąganie się mięśni dna miednicy i krocza [1].

Jakie są zalety zastosowania immersji wodnej podczas porodu?

skrócenie czasu porodu,

szybsze rozwieranie szyjki i zstępowanie główki w trakcie akcji porodowej,

redukcje dolegliwości bólowych,

poprawę przepływu maciczno-płodowego,

rozluźnienie rodzącej,

obniżenie ryzyka interwencji medycznych, urazów i nacięć krocza,

mniejszą potrzebę stosowania leków,

zwiększenie satysfakcji z porodu [2].

Jakie są zasady stosowania immersji wodnej?

Immersję wodną zaczyna się zazwyczaj podczas aktywnej fazy porodu przy rozwarciu ok. 4 cm. Stosuje się ją tylko w niepowikłanej ciąży pojedynczej, przy dobrym stanie ogólnym rodzącej i dobrostanie płodu. Poziom wody powinien zakrywać brzuch, jednocześnie sięgając maksymalnie do wysokości piersi rodzącej. Mniejsza ilość wody nie zapewnia odpowiedniej siły wyporu. Temperatura wody powinna być bliska temperaturze ciała kobiety tzn. ok. 35-37° i nie powinna jej przekraczać. Wyższa temperatura wody może prowadzić do hipertermii płodu i zaburzeń w układzie sercowo-naczyniowym oraz metabolicznym. W czasie zamoczenia temperatura powietrza powinna wynosić 26-27°. Zanurzenie w wodzie powinno trwać około 30 min. Po tym czasie zaleca się przerwę trwającą przynajmniej 30 min. W trakcie hydroterapii należy pamiętać o nawodnieniu i czystości wody. W przypadku wzrostu temperatury ciała ciężarnej powyżej 37,5° rekomenduje się przerwanie immersji [2, 3].

Jakie są kryteria kwalifikacji do immersji wodnej/porodu w wodzie?

Kryteria te mogą być ustalane indywidualnie przez placówkę medyczną. Do najważniejszych z nich należą:

świadoma zgoda i wybór rodzącej,

niepowikłana ciąża pojedyncza,

wiek ciążowy >37 tygodnia,

aktywna faza porodu, rozwarcie ok. 4 cm,

normokardia płodu,

dobry stan ogólny kobiety,

brak krwawień/upław z dróg rodnych,

prawidłowa czynność skurczowa macicy [2, 3].

Jakie są przeciwwskazania do immersji wodnej/porodu w wodzie?

wiek ciążowy < 37 tygodnia,

ciąża mnoga,

stan po cięciu cesarskim,

podwyższona temperatura ciała rodzącej > 38°,

podejrzenie infekcji,

aktywna opryszczka narządów płciowych,

zakażenie HIV, HBV, HCV,

znieczulenie zewnątrzoponowe,

krwawienie z dróg rodnych,

rany, uszkodzenia skóry,

zakażenia pochwy (dodatni GBS nie jest przeciwwskazaniem),

nieprawidłowy zapis KTG lub stan wymagający ciągłego monitorowania serca płodu,

choroby układu krążenia,

cukrzyca ciężarnych lub podejrzenie makrosomii płodu (w II okresie porodu),

ciężka niedokrwistość [2, 3].

Bibliografia:

Smolarek N., Pięt M., Żurawska J. i wsp. Alternatywne sposoby łagodzenia bólu porodowego. Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 1 (46) 2016 74-80.

Iwanowicz-Palus G., Bień A. Edukacja przedporodowa. PZWL 2020, 166-167.

Borodij A., Kopoko J., Bomba-Opoń D. Czy immersja wodna może być alternatywą dla znieczulenia przewodowego porodu? Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2016 tom 1, nr 3, strony 100–106