Hemoroidy (guzki krwawnicze) ma każdy z nas, natomiast jeśli zaczynają dokuczać, mówimy o chorobie hemoroidalnej. Ta przypadłość jest jak najbardziej prawdziwa, a kobiety w ciąży są wyjątkowo narażone na jej pojawienie się. Ze względu na wstydliwy charakter choroby dane epidemiologiczne są na ogół przybliżone, ale szacuje się, że cierpi na nią nawet 25% kobiet, i aż 85% ciężarnych w III trymestrze ciąży.
Co wpływa na to, że ciąża jest okresem predysponującym do pojawienia się hemoroidów?
W okresie ciąży, w związku ze stopniowym wzrostem objętości macicy w obrębie jamy brzusznej następuje szereg fizjologicznych zmian, mogących skutkować powstaniem guzków hemoroidalnych.
Podstawowe mechanizmy mające wpływ na pojawienie się hemoroidów w czasie ciąży to:
- wzrost ciśnienia żylnego wywołany uciskiem macicy na niektóre żyły jamy brzusznej i miednicy, w tym na największą żyłę jamy brzusznej: żyłę główną dolną,
- zwiększenie ciśnienia w żyłach doprowadzających krew do macicy (m.in. w żyłach okolicy odbytu), co skutkuje powstaniem żylakowych poszerzeń w ich obrębie,
- przewlekłe zaparcia związane ze spowolnieniem motoryki przewodu pokarmowego.
Czy można zapobiegać powstawaniu hemoroidów w czasie ciąży?
Podstawowym elementem zapobiegania powstawaniu hemoroidów w ciąży i ich leczenia jest unikanie zaparć, a więc stosowanie odpowiedniej diety i stylu życia.
Kluczowym zadaniem powinno być zadbanie o:
- odpowiednią podaż płynów (najlepiej około 3 l wody dziennie),
- wysoką zawartość błonnika w diecie,
- regularną, umiarkowaną aktywność fizyczną.
Zobacz także: Aktywność fizyczna w ciąży - dlaczego jest tak ważna i jaką aktywność wybrać?
Jak leczyć hemoroidy w ciąży?
Wybór sposobu leczenia guzków krwawniczych w ciąży jest uzależniony od stopnia nasilenia dolegliwości.
Specyfika leczenia tej choroby w ciąży jest uwarunkowana dwoma elementami:
- po pierwsze - ograniczonym dostępem do niektórych leków, których stosowanie jest bądź niedozwolone, bądź znacznie ograniczone u ciężarnej ze względu na potencjalną szkodliwość dla płodu,
- po drugie - dolegliwości związane z guzkami krwawniczymi często ulegają znacznemu zmniejszeniu lub wręcz w zupełności ustępują po porodzie. Leczenie chirurgiczne, będące leczeniem z wyboru dla chorych z guzkami krwawniczymi w stopniu III i IV, nie jest zazwyczaj proponowane chorym w ciąży.
Najczęściej zaleca się stosowanie zachowawczych metod leczenia aż do rozwiązania. Do podstawowych elementów leczenia zachowawczego należą: dieta bogata w błonnik, nasiadówki w gorącej wodzie, nasiadówki w wywarze z kory dębu lub oczaru wirginijskiego, staranna higiena okolicy odbytu, unikanie pozycji siedzącej oraz silnego parcia na stolec.
Kolejnym elementem leczenia są maści i czopki stosowane ściśle według wskazań lekarza (najlepiej proktologa) - są leki bezpieczne dla kobiet ciężarnych.
Jeżeli po okresie połogu guzki krwawnicze oraz dolegliwości z nimi związane się nie zmniejszają, wówczas trzeba rozważyć leczenie chirurgiczne.
Zobacz także: Jak przygotować się do ciąży i co zmienić w swoim stylu życia?
Kiedy konieczna jest interwencja chirurgiczna?
Istnieje grupa chorych, u których konieczne może być zastosowanie interwencji chirurgicznej jeszcze w czasie ciąży. Związane jest to przede wszystkim z zakrzepicą w obrębie guzków krwawniczych. Chirurgiczne wycięcie skrzepu z żylaka odbytu można wykonać ambulatoryjnie w znieczuleniu miejscowym.
Bibliografia:
- Leczenie choroby hemoroidalnej u kobiet w ciąży – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa, Konrad Wroński, Nowa Medycyna 3/2010, s. 113-115
