Bolesność brodawek sutkowych to częsty problem w czasie karmienia piersią. Ogromne znaczenie w tym przypadku ma ustalenie przyczyny bólu i zastosowanie odpowiedniej terapii, gdyż problem ten jest często przyczyną rezygnacji z karmienia piersią.
Bolesność wczesna, określana także jako nadmierna wrażliwość brodawek dotyczy od 36% do nawet 90% kobiet. Największe nasilenie dolegliwości obserwuje się między 3. a 7. dobą po porodzie, po czym stopniowo ból mija wraz ze zwiększaniem się ilości pokarmu, choć u niektórych kobiet bolesność brodawek sutkowych może utrzymywać się nawet do 6 tygodni.
Jak rozpoznać fizjologiczną bolesność brodawki sutkowej?
Bolesność brodawki nazywamy fizjologiczną, kiedy na brodawkach nie stwierdza się zmian patologicznych, dziecko ssie prawidłowo, a ból pojawia się na początku karmienia i ustępuje wraz z wypływem pokarmu. Należy pamiętać, że dolegliwości te są przejściowe i trzeba je po prostu przeczekać.
Jakie są przyczyny fizjologicznej bolesności brodawek sutkowych?
- zmiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiety po porodzie (wzrost stężenia prolaktyny),
- rozciąganie włókien kolagenowych w piersiach (dyskomfort powinien stopniowo mijać wraz ze zwiększaniem się elastyczności brodawki),
- ujemne ciśnienie wywierane na puste przewody mlekowe podczas ssania piersi,
- zwiększone unaczynienie brodawki i pozbawienie powierzchownych warstw naskórka znacznie zwiększające tkliwość brodawki,
- ból na początku ssania pojawiający się przed wytworzeniem się na naskórku brodawki grubszej warstwy rogowej.
Jak rozpoznać bolesność brodawki sutkowej wynikającą z jej uszkodzenia?
Innym rodzajem bólu brodawek sutkowych jest ból wynikający z uszkodzenia brodawek, który pojawia się zwykle w pierwszym tygodniu po porodzie. Wynika on zwykle z nieprawidłowej pozycji matki lub dziecka podczas karmienia, nieprawidłowego przystawiania dziecka do piersi, a uszkodzenia zlokalizowane są zwykle na szczycie brodawki.
Uszkodzenia brodawki mogą być związane z:
- nieprawidłowościami w anatomii jamy ustnej dziecka (np. krótkie wędzidełko),
- zaburzeniami neurologicznymi, zespołem wad wrodzonych,
- zaburzeniami czynnościowymi – brak szerokiego otwierania buzi, cofnięty język, brak ssania, nadmierne napięcie w jamie ustnej, odruch wymiotny,
- nadmiernym zasysaniem,
- obrzękiem piersi,
- płaskimi i wklęsłymi brodawkami,
- nieprawidłowym odłączaniem od piersi,
- niewłaściwie używanym laktatorem (np. nieodpowiedni rozmiar lejka, zbyt duża siła ssania).
Na co zwrócić szczególną uwagę w czasie karmienia w przypadku bolesności brodawek sutkowych?
Warto zacząć przede wszystkim od korekty techniki karmienia – podparcia dziecka, przesunięcia go do matki (pozycja brzuch do brzucha), ewentualnie dobranie innej, wygodnej pozycji. Dziecko należy zachęcać do szerokiego otwarcia buzi. Można także zasięgnąć opinii neurologopedy, który pomoże w ocenie anatomii jamy ustnej dziecka i rehabilitacji funkcji ssania.
Należy zadbać o odpowiednią technikę odciągania pokarmu, dobranie odpowiedniego rozmiaru lejka i siły ssania znajdującej się w kobiecej strefie komfortu.
Istotne jest także prawidłowe przerwanie karmienia poprzez włożenie palca w kącik ust. W przypadku zbyt silnego ssania można rozważyć założenie osłonek do karmienia tzw. kapturków. Dzięki prawidłowo dobranemu rozmiarowi kapturka niemowlę może ssać, prawidłowo opierając usta na jego otoczce. Należy pamiętać jednak, by wdrażać to działanie tylko po zaleceniach doradcy laktacyjnego.
Warto zaznaczyć, że im wcześniej zaczniemy korektę błędów, tym szybciej noworodek nauczy się prawidłowego ssania, a dla nas karmienie piersią stanie się przyjemnym czasem bez bólu.
Jak złagodzić dolegliwości bólowe brodawek sutkowych podczas karmienia piersią?
- rozpoczynać karmienie od piersi mniej bolesnej i ostrożne przestawiać dziecko na drugą pierś,
- utrzymać odpowiednią ilość karmień,
- odciągać niewielką ilość pokarmu przed podaniem piersi dziecku (zmiękczenie otoczki i wywołanie wypływu),
- smarować brodawki sutkowe własnym pokarmem i dbać o ich wietrzenie,
- stosować maści i kremy łagodzące nadmiernie suche, otarte brodawki, a także zwiększające ich elastyczność i wspomagające gojenie,
- nosić nakładki ochronne (muszle) między karmieniami, które chronią brodawki sutkowe przed kontaktem z odzieżą,
- stosować ciepłe, mokre okłady np. herbata czy napary z ziół,
- przemywać rany – po każdym karmieniu, brodawki dobrze przemywać przegotowaną wodą, lub 0,9% roztworem NaCl, a raz dziennie myć piersi wodą z mydłem,
- przyjmować leki przeciwbólowe (Paracetamol lub Ibuprofen).
Bibliografia:
- Najczęściej występujące problemy laktacyjne w okresie poporodowym, Grażyna Gebuza, Karolina Jaworska, Marzena Kaźmierczak, Estera Mieczkowska, Małgorzata Gierszewska, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 2 (47) 2016
- Brodawki bolesne i poranione, Monika Żukowska-Rubik, W: Karmienie piersią. Praca zbiorowa pod redakcją Nehring-Gugulskiej M, Żukowskiej-Rubik M. KUKP. Warszawa 2006
